برای اینکه بدانیم تهاتر چیست لازم است ابتدا به نخستین معاملات انسان فکر کنیم.
از زمانی که انسان، تخصصی شدن فعالیتها را پذیرفت، تهاتر و معاملات تهاتری آغاز شد. منظور ما زمانی است که مثلاً یک نفر به نتیجه رسید که دامداری را بهتر از کشاورزی بلد است و اتفاقاً همسایهاش فهمید که کشاورزی را بهتر از دامداری انجام میدهند.
پس یکی به صورت تخصصی به دامداری و دیگری به صورت تخصصی به کشاورزی مشغول شد.
آنها احتمالاً مجبور بودهاند مقدار مشخصی گوشت را در مقابل مقدار مشخصی سیب زمینی یا گندم یا چیزی شبیه این، معامله کنند.
این نوع معامله همان چیزی است که به آن معامله پایاپای یا تهاتر (به انگلیسی: Barter) میگویند.
تاریخچه تهاتر
به سادگی نمیتوان نقطهی آغازین را در تاریخچه تهاتر جستجو کرد.
اما میتوان گفت که تاریخچه تهاتر چنان طولانی است که عمر پدیدهای به نام پول و سیستم های مالی را میتوان در حد یک جرقه، در کل تاریخ بشر، کوتاه و ناگهانی دانست.
تعریف تهاتر چیست؟
هر نوع معاملهای را که در آن دو کالا مستقیماً با یکدیگر مبادله شوند، معامله پایاپای یا تهاتر مینامند.
اقتصاددانان، ترجیح میدهند از واژهی تخصصیتر ابزار مبادله یا Medium of Exchange استفاده کنند و تعریف تهاتر را به شکل زیر مطرح کنند:
معامله تهاتری یا معامله پایاپای، معامله ای است که در آن ابزار مبادله مورد استفاده قرار نگیرد.
بر اساس این تعریف، حتی در صورتی که به صورت قراردادی، شاخصی غیر از سکه و پول به عنوان معیار سنجش مورد استفاده قرار گیرد، عملاً از فضای معامله تهاتری خارج شدهایم.
فرض کنید که یک باغ گردو، کودکان همه چیز را بر اساس گردو معامله میکنند. در ازاء صد گردو، غذا میگیرند و با چیدن یک درخت گردو، دویست گردو جایزه میگیرند و با ده گردو میتوانند یک شیشه نوشابه بخرند. در اینجا نمیتوانیم بگوییم که سیستم تهاتر وجود دارد. آنچه شکل گرفته، استفاده از گردو به عنوان ابزار مبادله است.
آیا هنوز هم معاملات تهاتری انجام میشود؟
هر جا که استفاده از ابزار مبادله دشوار بوده و یا نقد کردن داراییها سخت باشد، رغبت به تهاتر افزایش پیدا میکند. به همین علت مثلاً اصطلاح تهاتر ملک را بیشتر از تهاتر لباس و پوشاک میشنویم. یا به عنوان مثال در همین صنعت ساختمان، میشنویم که گاهی اوقات به جای پرداخت هزینهی مصالح، واحدهای ساختمانی به فروشندهی آن مصالح واگذار میشود.
همچنین در مواردی که کشورها با تحریمهای اقتصادی مواجه شده و جابجایی پول برایشان دشوار میشود، به استفاده از ابزار تهاتر ترغیب میشوند.
از نظر لغوی، تهاتر یعنی چه؟
تهاتر واژهای عربی است و در شرح معنی تهاتر چنین میگویند که تهاتر کردن یعنی باطل کردن ادعای یکدیگر (المعانی). به عنوان یک مثال برای تهاتر فرض کنید شما مدعی هستید که یک میلیون تومان از دوست خود طلبکارید و وقتی پیش قاضی میروید، او هم سندی ارائه کند که نشان دهد یک میلیون تومان از شما میخواهد. در این حالت شما دو نفر یکدیگر را تهاتر کردهاید. همچنین وقتی دو نفر همزمان یکدیگر را به یک کار متهم کنند، میگویند تهاتر کردهاند. بنابراین میتوان گفت تهاتر کردن یعنی انجام معاملهای که در آن هیچ یک از دو طرف نتواند ادعا کند ماندهای نزد دیگری دارد. همانچیزی که فرهنگستان زبان فارسی آن را برابر با واژهی پایاپای (داد و ستد پایاپای) میداند.
آیا میتوان گفت تهاتر یعنی مبادله کالا به کالا؟
بسیاری از مبادلههای کالا به کالا مصداق تهاتر هستند، اما هر تهاتری از جنس مبادله کالا به کالا نیست؛ چنانکه خدمات هم میتوانند موضوع تهاتر باشند.
وقتی یک موسسهی آموزشی به جای پرداخت هزینهی تبلیغ در یک روزنامه یا وبسایت، تعدادی از کارکنان آن روزنامه یا وبسایت را در سمینار خود ثبتنام میکند، تهاتر انجام شده، اما مبادله کالا به کالا انجام نشده است. به نظر میرسد اگر تأکید داشته باشید از مبادله استفاده کنید، مبادله پایاپای دقیقتر از مبادله کالا به کالا باشد.
آیا خود اعراب هم از تهاتر برای بیان مفهوم «بارتر» استفاده میکنند؟
خیر. آنها اصطلاحهای «تبادل» و «استبدال» را برای «Barter» بهکار میبرند و تهاتر برای آنها اصطلاحی حقوقی محسوب میشود.
-
- تفاوت تهاتر و پول کالایی در چیست؟
- تاریخچه پول | عصر فلزات و طلا به عنوان یک پول کالایی
- مرور چند آمار درباره طلا – ظاهراً طلا واقعاً در حال مصرف است
- در جستجوی طلا
- حواله چیست و چگونه به وجود آمد؟
- تعریف پول چیست؟ تفاوت پول و ارز چیست؟
- نشر نخستین اسکناسهای تاریخ توسط چینیها
- شکلگیری بانکهای مرکزی به عنوان یک نهاد نظارتی
- استاندارد طلا و پول فیات (پول بی پشتوانه یا دستوری)
- تعریف پول مجازی چیست و آیا چنین اصطلاحی درست است؟
- کتاب دید اقتصادی | چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد | پیتر شیف
- صندوق بین المللی پول (IMF) چیست و چه کار میکند؟
۸۵ نکته برای بارتر یا تهاتر چیست؟ جایگاه معاملات تهاتری در اقتصاد امروز کجاست؟
پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممیها در این بحث
نویسندهی دیدگاه : امین جباری اصل
معرفی سایت هایی با موضوع تهاتر
با کمک گوگل، با سایت های زیادی آشنا شدم که مشغول به ارائه خدمات تهاتر بودند( لینک آشنایی با ۳۶ سایت تهاتر )خیلی از اونها تقریبا به یک شکل بودند و تمرکزشون بر مبادله کالاهای مصرفی و عمومی و سرمایه گذاری بود. ۲ تا از این سایت ها توجهم رو خیلی جلب کرد:
سایت اول: homeexchange
از طریق این سایت می تونید خونه تون رو با یک خونه دیگه برای مدت مشخص معاوضه کنید. مثلا شما به شیراز میرید و دوست دیگه ای به شهر شما میاد. شما می تونید با صرف هزینه جزئی، از خونه همدیگه استفاده کنید. البته متاسفانه این سایت گزینه ای برای ایران نداره
سایت دوم: sharedearth
این سایت زمین داران و کشاورزان رو به هم ارتباط میده. کشاورزان و باغچه داران در ملک صاحبان زمین کشت می کنند و در ازای اون درصدی از محصولاتشون رو به صاحبان زمین می دهند.
تجربه شخصی از تهاتر در ایران:
در حال حاضر تهاتر در میان سازمان ها دولتی و نیمه دولتی بسیار رواج دارد. به عنوان مثال شهرداری ، هزینه صدور مجوز حفاری و یا صدور پروانه ساختمانی برای شرکت توزیع برق رو با هزینه انشعاب برق درخواستی تهاتر میکنه
همچنین کارفرماها راغبند با پیمانکارانی وارد معامله شوند که ظرفیت تهاتر دارند. به عنوان مثال حاضرند در ازای کاری که انجام می دهند، به جای دریافت پول نقد، اموالی به شکل ملک و مصالح دریافت کنند.
برخی از پیمانکاران نیز با پی بردن به این موضوع، از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را می کنند. کاهش نقدینگی در سازمان ها، سبب افزایش تمایل به این شکل از معامله شده است.